20 lat w UE, 20 lat karty EKUZ

Swobodne przemieszczanie się między państwami Unii Europejskiej to jedna z największych korzyści, które odczuwamy dzięki wstąpieniu do Polski do UE. Dzięki Europejskiej Karcie Ubezpieczenia Zdrowotnego nasze podróże stały się jeszcze bezpieczniejsze. Ten dokument zapewnia dostęp do niezbędnego leczenia za granicą, na takich samych warunkach jak mieszkańcy kraju, który odwiedzamy.

Do tej pory Narodowy Fundusz Zdrowia wydał łącznie 37 milionów kart EKUZ, a Śląski Oddział Wojewódzki NFZ – prawie 6 milionów. Rekordowy pod względem liczby wydanych kart był rok 2019, wtedy wyrobiono ich w Śląskim OW niemal 600 tys. W 2023 roku wydano ponad 350 tys. kart.

Czym jest EKUZ?

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego jest unijnym dokumentem, który potwierdza Twoje prawo do świadczeń medycznych. EKUZ jest honorowana w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz EFTA (Islandii, Liechtensteinie, Norwegii i Szwajcarii). W razie nagłej choroby lub wypadku EKUZ uprawnia Cię do skorzystania z pomocy lekarza lub hospitalizacji za granicą. Pomoc medyczną otrzymasz na identycznych prawach, jakie mają osoby ubezpieczone w danym kraju. Zakres finansowanych rodzajów pomocy lekarskiej może różnić się w poszczególnych państwach.

W ramach EKUZ masz prawo do leczenia:

• niezbędnego i nieplanowanego
• w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego kraju
• na takich samych zasadach, jak obywatele danego państwa. Jeśli w danym państwie pacjent pokrywa część kosztów za wizytę u lekarza, to i Ty za nią zapłacisz.
• EKUZ przysługuje każdej osobie, która jest ubezpieczona w Polsce.

Zmiany na lepsze

W swojej historii karty EKUZ przeszły szereg zmian. Jedną z najważniejszych jest termin ważności karty. Pierwsze karty wydawane przez NFZ miały zaledwie 2-miesięczny okres ważności, wyjątkiem byli emeryci – ich karty były ważne przez 5 lat. Obecnie karta EKUZ np. dla osób zatrudnionych lub prowadzących działalność gospodarczą jest wydawana na 3 lata. Emeryci otrzymują ją na 20 lat, a dla dzieci zgłoszonych do ubezpieczenia, EKUZ jest ważna do 18 urodzin.

Zmienił się także sposób uzyskiwania Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego. Początkowo wniosek o kartę należało złożyć osobiście w Oddziale lub Delegaturze NFZ bądź korespondencyjnie.

Dzisiaj nie trzeba nawet wychodzić z domu, aby wysłać wniosek o kartę. Wystarczy dostęp do Internetowego Konta Pacjenta (IKP) lub skorzystanie z elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP. Znacznie uprościliśmy również sam wniosek o kartę EKUZ.

W 2019 r. NFZ uruchomił Centrum Usług Wspólnych (CUW) w Chełmie, które rozpatruje wnioski o EKUZ składane w całej Polsce drogą elektroniczną. W 2023 r. CUW wydał blisko 30% wszystkich EKUZ. W 2022 r. Fundusz udostępnił usługę, dzięki  której można sprawdzić etap obsługi elektronicznego wniosku o kartę. 

Kolejnym etapem będzie zmiana plastikowej karty EKUZ na wersję cyfrową. Pierwszym krokiem na drodze do elektronizacji karty EKUZ było wprowadzenie możliwości wnioskowania o kartę wygodnie przez Internetowe Konto Pacjenta i aplikację mobilną mojeIKP. W IKP i aplikacji mojeIKP można również sprawdzić datę ważności karty EKUZ, którą już dysponujemy.

Natomiast w marcu 2024 r. pojawiła się możliwość złożenia online wniosku o wydanie certyfikatu tymczasowo zastępującego EKUZ. Wniosek o certyfikat można złożyć w mobilnej aplikacji mojeIKP lub przez ePUAP. Sam certyfikat też jest dostępny w cyfrowej postaci, w aplikacji mojeIKP.

Jak przygotować się do lata? - poradnik Śląskiego OW NFZ

Do kalendarzowego lata oraz szkolnych wakacji coraz bliżej. Nadchodzi pora odpoczynku, wakacyjnych wyjazdów, spędzania czasu na świeżym powietrzu. Zadbaj o to, aby twoje wakacje były bezpieczne. Warto się do nich przygotować.

Ostrożnie w upale

Wysokie temperatury powietrza mogą stanowić istotne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, osób w podeszłym wieku oraz cierpiących na przewlekłe schorzenia.

Jak chronić organizm przed upałem:

• noś jasne, przewiewne ubrania wykonane z naturalnych tkanin, dobrze przepuszczających powietrze
• pamiętaj o odpowiednim nakryciu głowy, które zabezpieczy przed przegrzaniem oraz o okularach przeciwsłonecznych z filtrem chroniącym nasze oczy przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym
• regularnie stosuj krem z filtrem
• zadbaj o właściwą cyrkulację powietrza w zamkniętych pomieszczeniach, używaj wentylatorów i klimatyzacji, wietrz najlepiej rano lub wieczorem
• pamiętaj o regularnych posiłkach, wybierając lekkie dania
• żywność przechowuj w lodówce lub zamrażarce
• pij systematycznie, najlepiej wodę i unikaj alkoholu
• uważaj na przegrzanie i udar cieplny.

Jak chronić się przed oparzeniem słonecznym?

Na szkodliwe promieniowanie słoneczne jesteśmy narażeni zawsze - zwłaszcza w słoneczny, letni dzień. Musimy uważać nie tylko w pełnym słońcu na plaży, ale też podczas pieszych wędrówek w górach czy na placu zabaw. Zbyt częste wystawianie ciała na promieniowanie słoneczne może prowadzić bowiem do niepożądanych reakcji skórnych i oparzeń słonecznych. Negatywne skutki nadmiernego opalania mogą się ujawnić nawet wiele lat później, w postaci raka skóry. Dlatego tak ważne jest stosowanie się do podstawowych zasad ochrony przed słońcem.

7 zasad ochrony przed słońcem

1. W czasie upałów pij 3-4 litry wody dziennie.
2. Unikaj nadmiernej ekspozycji na słońce między godziną 10:00 a 14:00.
3. Noś jasne, przewiewne ubrania wykonane z naturalnych tkanin, dobrze przepuszczających powietrze.
4. Używaj kremu z filtrem UV – 50+.
5. Chroń głowę.
6. Chroń oczy okularami z filtrem UV.
7. Unikaj spożywania alkoholu. Może on prowadzić do odwodnienia i udaru cieplnego.

Czym jest udar cieplny?

Udar cieplny to skutek przegrzania organizmu z powodu silnego nasłonecznienia. Następuje wówczas, gdy organizm ma problem z oddawaniem nadmiaru ciepła, na przykład:

• jeśli dłużej przebywasz w gorącym i wilgotnym pomieszczeniu bez przewiewu
• na skutek długotrwałego przebywania na słońcu
• w trakcie dłuższego marszu, gier, zabaw lub plażowania w czasie dużego upału
• w czasie gorących kąpieli wodnych i parowych.
• Najbardziej narażone są małe dzieci, u których nie rozwinęły się dostatecznie mechanizmy termoregulacji, oraz osoby starsze z dolegliwościami układu krążenia lub zażywające preparaty antyhistaminowe.

 Objawy udaru cieplnego:

• wysoka temperatura ciała, ból i zawroty głowy, nudności i wymioty
• zmiany nastroju
• zaburzenia widzenia
• szybkie bicie serca
• szybkie oddychanie
• utrata przytomności.
• Udar cieplny zagraża życiu.

 Pierwsza pomoc:

• przenieś chorego do chłodnego, zacienionego miejsca i ewentualnie zdejmij z niego części odzieży
• jak najszybciej rozpocznij chłodzenie chorego, polegające na skrapianiu ciała chłodną wodą oraz wprawieniu w ruch powietrza wokół chorego (np. za pomocą wachlowania lub wentylatora)
• zastosuj okłady na głowę i klatkę piersiową z wody lub lodu. Można też zastosować chłodną kąpiel
• utrzymuj drożność dróg oddechowych chorego, bądź gotowy do podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej w razie wystąpienia objawów zatrzymania krążenia
• podaj dużą ilość chłodnych płynów, ale w małych porcjach.

WAŻNE! Udar cieplny jest stanem zagrażającym życiu. W sytuacji, gdy stan chorego nie wraca szybko do normy, należy wezwać karetkę (tel. 999 lub 112).

Bezpieczeństwo na wakacjach

Latem jest więcej okazji do zażywania ruchu na łonie natury. Czeka las, rzeka, góry i morze. Pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa, zachowuj ostrożność. 

Nad wodą :

• nie kąp się w miejscach niedozwolonych
• używaj kapoków na kajaku, motorówce czy żaglówce.

Wędrując po górach i dolinach:

• zabierz odpowiednie rzeczy – latarkę, naładowany telefon, jedzenie i wodę
• włóż buty dostosowane do trasy, a ubranie do pogody.

 Niezależnie czy spędzasz czas na łonie natury czy w mieście:

• Pij odpowiednią ilość wody - przynajmniej 2 – 2,5 litra płynów dziennie, a w czasie upałów nawet 4-5 litrów.
• Jeśli masz alergię sprawdzaj stan alergenów w miejscu, w którym jesteś i zabieraj ze sobą leki.
• Nie jedz nieznanych grzybów, jagód ani roślin – mogą być trujące.
• Koniecznie myj owoce, które zamierzasz zjeść – te z lasu i te z ogrodu czy sadu.
• Zabieraj na wycieczki higieniczne chusteczki i pamiętaj o myciu rąk.

Badania prenatalne na NFZ. Teraz dla każdej kobiety w ciąży

• Ciąża to wyjątkowy czas w życiu każdej kobiety.

• Aby był bezpieczny i spokojny warto wykonać badania prenatalne, które odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu zdrowia zarówno matki, jak i dziecka.

• Od 5 czerwca 2024 r. zmieniły się warunki włączenia kobiet w ciąży do diagnostyki prenatalnej w ramach Programu badań prenatalnych finansowanego przez NFZ.

• Badania nieinwazyjne przysługują wszystkim ciężarnym bez względu na wiek.

Co to są badania prenatalne?

Badania prenatalne są to badania diagnostyczne dziecka w życiu płodowym, które są wykonywane przed porodem. Pozwalają na wczesne wykrycie chorób lub wad u dzieci w okresie prenatalnym. Jest to o tyle istotne, że leczenie niektórych z nich można rozpocząć już na etapie ciąży lub przygotować się do odpowiedniej terapii, gdy dziecko pojawi się na świecie.

Kobietom w ciąży badania prenatalne finansuje NFZ

Od 5 czerwca br. wszystkie kobiety w ciąży mogą przeprowadzić bezpłatną diagnostyką prenatalną w ramach Programu badań prenatalnych finansowanego przez NFZ. Bez względu na wiek. Badania wykonuje się u kobiet pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży. Kieruje na nie lekarz prowadzący ciążę.

Rodzaje badań prenatalnych w programie NFZ

W ramach programu kobieta ciężarna:

• wykona badania nieinwazyjne, tj.:

• USG płodu wykonywane pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży oraz 18 a 22 (+ 6dni)
• badania biochemiczne wykonywane w zależności od wieku ciąży - PAPP-A, free-β -hCG, AFP, Estriol

• w przypadku konieczności pogłębionej diagnostyki:

• uzyska poradę genetyczną
• wykona badania cytogenetyczne
• otrzyma skierowanie na pobranie materiału do badań genetycznych w drodze amniopunkcji, biopsji trofoblastu lub kordocentezy pod kontrolą USG (po wyrażeniu zgody na ich wykonanie).

Więcej informacji w najnowszym Poradniku Pacjenta NFZ. To praktyczny przewodnik po systemie ochrony zdrowia z perspektywy pacjenta. Pisany prosto i konkretnie. Wszystkie poradniki dostępne są na stronie https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/poradnik-pacjenta/

Krwi, mimo rozwoju medycyny i techniki nie da się wyprodukować. Jedynym źródłem jest zdrowy człowiek. Honorowy krwiodawca. Dlaczego warto pomagać? – mówimy o tym w ramach dzisiejszej „Środy z Profilaktyką” - akcji edukacyjnej Narodowego Funduszu Zdrowia.